Najważniejsze, to wiedzieć jak zacząć...

Oto moja kolekcja "szablonów" na otwieranie zdań podrzędnie złożonych.

Zdziwienie

• Býl jsem překvapený, ...
• šokovalo mě ...
• Překvapilo mě ...
• Divil jsem se ...
• Nemohl jsem pochopit ...

Opinia

• Jak já to vidím ...
• Mam takovy pocit ...

Wiedza (lub jej brak)

• Dnes už vím, ...
• Tak ja nevim ...
• Znal jsem jen ...
• Chtěl jsem poznat ...
• Nevěděl jsem ...

A ty znasz jakieś zdania wprowadzające, krórymi możesz się podzielić? Budu vděčný!

Obsluhoval jsem anglického krále - 2006

Obsluhoval jsem anglického krále to Realizacja powieści Hrabala o tym samym tyule. Film obrazuje życie mikrego  kelnera zaczynając w okresie międzywojennym, poprzez drugą wojnę światową a kończąć na latach '60 XX wieku. 2 godziny subtelnego humoru i erotyki. Film bardzo mi się podobał, ale sami Czesi zdają się mieć mieszane, skrajne poglądy na jego temat. Warto obejrzeć. Teraz czas na przeczytanie książki...

Różnica między si a se: zaimki zwrotne.

Używanie si i se w czeskim sprawiało i wciąż sprawia mi trudność, częściowo dlatego, że uczyłem się czeskiego głównie ze słuchu a te dwa krótie słowa są do siebie dość podobne. Ale ogólna zasada użycia ich jest prosta. 

se = siebie / się

si = sobie

Przykłady:

• Dám si pivo.
• Vidím se v zrcadle.

Dodatkowym źródłem pomyłek dla polskojęzycznych jest fakt, że archaiczne polskie "se" to w polskim skrót od "sobie". W czeskim, natomiast to skrót od "siebie/się". Z drugiej strony widać pewną analogię: polskie tobie ma swój odpowiednik w "ci" (cz. "ti") - analogicznie, czeskie sobě ma swój odpowiednik w si. Logiczne. Całkiem prawdopodobne, że przed laty w polskim 'se' wymawiano również jako 'si' ale melodia polskiego spowodowała, że nieakcentowany zaimek 'si' wyewoluował w 'se', na przykład spróbuj wypowiedzieć szybko po polsku "Daj si spokój!"...

Uczył żem się czeskiego, czyli czas przeszły.

W języku polskim wyrażamy czas przeszły za pomocą jednoczłonowego czasownika odmienionego przez osobę, rodzaj, liczbę i czas (przeszły) z opcjonalnym zaimkiem zwrotnym, czyli:

liczba pojedyncza	liczba mnoga
robiłem/robiłam	robiliśmy/robiłyśmy
robiłeś/robiłaś	robiliście/robiłyście
robił/robiła/robiło	robili/robiły

W czeskim natomias czasownik w czasie przeszłym rozbity jest na participium (podstawową formę czasownika w formie przeszłej) odmienionego przez rodzaj i czasownika pomocniczego byt odmienionego przez osobę i liczbę, ale tylko w pierwszej i drugiej osobie obu liczb, czyli:

liczba pojedyncza	liczba mnoga
dělal(a) jsem	dělali jsme
dělal(a) jsi	dělali jste
dělal -	dělali -

Użycie tego czasu odpowiada zastosowaniu archaicznej formy żem/żeś/żeśmy/żeście w języku polskim, która odbierana jest jako stylistycznie nieodpowiednia i niestety kojarzona z brakami w formalnej edukacji. Odmiana tej formy występuje również w języku śląskim ("żech") i ma się tam całkiem dobrze.

česky czy český?

To co niektórzy obcokrajowcy odczuwają jako subtelną różnicę w pisowni - brak kreski nad końcowym y - po czesku potrafi zmienić słowo z przymiotnika na przysłówek.

Słowo "český" to przymiotnik (oznaczający czeski), natomiast "česky" to przysłówek oznaczający "po czesku". Najlepiej sens oddają przykłady z wiktionary:

1. češtinou
   • Ačkoliv je cizinec, hovoří velmi dobře česky.
2. českým způsobem
   • S problémem si poradil typicky česky.

To samo z polsky-polský, anglicky-anglický itd...

Nevinnost - 2011

Nevinnost to film Jana Hřebejka z 2011. Jak wszystkie jego dotychczasowe filmy jest zdecydowanie godny polecenia. Watki filmu splatają się w piękną historię o tym jak "cesta z vrcholu na absolutní dno může být velmi rychlá", czyli jak szybko życie może zmienić swój tor, zazwyczaj niechcący. W odróżnieniu od poprzednich dzieł Hřebejka, Nevinnost jest wolna od sentymentalnego wątku politycznego.

Doskonały wybór na weekendowy wieczór.

Zachęcam do obejrzenia trailera (i tak nie zdradza on treści filmu...)